Bóng rổ 3×3 là gì? Những điều cần biết về luật bóng rổ 3×3

Bóng rổ 3×3 là môn thể thao đường phố được sáng tạo nhằm thoả mãn nhóm đối tượng yêu thích bộ môn bóng rổ nhưng lại hạn chế về số người chơi. Bộ môn này dần phổ biến và được Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế (FIBA) chính thức hoá trở thành môn thể thao thi đấu chuyên nghiệp. FIBA cũng đã đưa ra những quy định về kích thước sân bóng rổ 3×3 và luật bóng rổ 3×3 sẽ được trình bày cụ thể dưới đây.

Tiêu chuẩn về kích thước sân bóng rổ 3×3

Kích thước sân bóng rổ 3×3 gần như tương tự về các khu vực giới hạn trên sân so với sân bóng rổ 5×5. Chỉ có 2 điểm khác biệt đó là về diện tích mặt sân bóng rổ 3×3 chỉ bằng một nửa mặt sân bóng rổ 5×5 và đường 3 điểm được ‘thay tên đổi họ’ thành đường 2 điểm.

Tiêu chuẩn về kích thước sân bóng rổ 3×3

Kích thước sân bóng rổ 3×3 (theo tiêu chuẩn của FIBA) rộng 15m, dài 11m với một cột bóng rổ. Có thể tận dụng nửa mặt sân 5×5 để thi đấu.

Tuy nhiên theo tiêu chuẩn của NBA và WNBA, mặt sân bóng rổ 3×3 rộng 15,24m, dài 14,33m.

Tiêu chuẩn về bóng thi đấu

Trong bóng rổ 3×3, không chỉ có sự khác biệt về luật bóng rổ 3×3 hay kích thước sân bóng rổ 3×3. Bóng thi đấu trong bóng rổ 3×3 cũng có những tiêu chuẩn riêng biệt. Bóng thi đấu 3×3 có kích thước giống với bóng rổ size 6 (720mm) nhưng khối lượng lại tương đương bóng tiêu chuẩn size 7 (620g).

Thể thức thi đấu bóng rổ 3×3

Thể thức thi đấu trong luật bóng rổ 3×3 có những điểm khác biệt với thể thức thi đấu bóng rổ 5×5.

Số lượng người chơi

Mỗi đội bóng có 4 vận động viên, trong đó: 3 vận động viên tham gia thi đấu và 1 vận động viên dự bị. Nếu đội không có đủ 3 vận động viên tham dự sau khi có hiệu lệnh bắt đầu trận đấu hay ngay trong khoảng thời gian trận đấu diễn ra bất kể vì lý do gì cũng sẽ bị xử thua, thậm chí bị tước quyền thi đấu.

Lưu ý: Trong luật bóng rổ 3×3, huấn luyện viên không được phép có mặt trên sân thi đấu hay đứng chỉ đạo từ xa tại băng ghế khán giả. Chính vì vậy, các vận động viên phải cùng nhau đưa ra những chiến thuật hợp lý cho đội mình.

Thời gian thi đấu

Theo quy định chính thức trong luật bóng rổ 3×3, thời gian thi đấu trong hiệp đấu chính là 10 phút. Tuy nhiên trận đấu sẽ kết thúc khi có đội đạt được 21 điểm hoặc hơn trong 10 phút thi đấu chính thức. 

Trường hợp 2 đội hoà nhau sau khi hết 10 phút hiệp đấu chính sẽ tiến hành thi đấu hiệp phụ. Đội chiến thắng là đội giành được 2 điểm trước đội còn lại.  

Luật bóng rổ 3×3 cũng quy định dừng đồng hồ trong những tình huống bóng ‘chết’ hay ném phạt và tiếp tục chạy sau khi cầu thủ tiến hành giao bóng.

Ban trọng tài

Theo luật bóng rổ 3×3, tổ trọng tài trong một trận đấu gồm 5 người. Trong đó có 2 trọng tài trên sân để điều khiển trận đấu và 3 thư ký trọng tài ở ngoài để điều khiển thời gian hoặc ghi biên bản thi đấu.

Luật bóng rổ 3×3

Do kích thước sân bóng rổ 3×3 cũng như cách chơi trong trận đấu khác nhau mà ‘Luật bóng rổ 3×3’ cũng có một vài điểm thay đổi.

Luật ghi điểm

Đội giành được bàn thắng khi vận động viên của đội đó ném bóng trúng rổ mà không vi phạm luật. Cách tính điểm:

2 điểm: Vận động viên ném bóng trúng rổ khi đứng trong khu vực 2 điểm.

1 điểm: Vận động viên ném bóng trúng rổ khi đứng trong khu vực 1 điểm hoặc khi thực hiện quả ném phạt.

Đội giành được quyền ném phạt khi đối phương vi phạm 1 trong các lỗi được quy định trong luật thi đấu.

Luật chuyền bóng

Khác với luật bóng rổ 5×5, luật bóng rổ 3×3 có bổ sung thêm về luật giao bóng. Cụ thể:

Trường hợp có một đội ném bóng trúng rổ: Đội còn lại tiếp tục trận đấu bằng cách dẫn bóng hoặc chuyền bóng trực tiếp từ phía dưới rổ ra khu vực ngoài vòng 2 điểm. Đội vừa ghi điểm không được cản phá bóng trong khu vực nửa vòng tròn dưới rổ.

Trường hợp có đội ném bóng nhưng không trúng rổ: Nếu đội thực hiện pha ném bắt được bóng, đội được phép tiếp tục tấn công. Còn trong trường hợp đội đối phương giành được bóng, đội đó sẽ phải đưa bóng ra ngoài vòng cung theo luật bóng rổ 3×3.

Lỗi vi phạm

Hầu hết các lỗi vi phạm trong luật bóng rổ 5×5 như di chuyển, chạm bóng, luật 3 giây, luật 5 giây,… được áp dụng đồng thời trong luật bóng rổ 3×3. Một vài điểm khác biệt trong luật bóng rổ 3×3 được trình bày dưới đây:

Một đội sẽ bị xử phạt khi vi phạm quá 6 lỗi (bao gồm cả lỗi cá nhân và lỗi đồng đội). Sau 6 lỗi, các lần vi phạm thứ 7, 8, 9 của đội, đối phương sẽ được hưởng 2 quả ném phạt. Lần thứ 10 phạm lỗi, đội sẽ bị xử 2 quả ném phạt đồng thời mất quyền kiểm soát bóng.

Các lỗi phi thể thao mà vận động viên gây ra sẽ xử 2 quả ném phạt và cộng 2 lỗi cho đội. Nếu vận động viên đó tiếp tục thực hiện hành vi phi thể thao sẽ bị tước quyền thi đấu và tiếp tục xử thêm 2 quả ném phạt.

Luật 12 giây: Tương tự với luật 24 giây trong thi đấu bóng rổ 5×5. Mỗi đội sẽ có 12 giây để phối hợp thực hiện pha ném rổ, nếu vượt quá thời gian, quyền kiểm soát bóng sẽ thuộc về đội đối phương.

Luật 5 giây: Khi cầu thủ đưa bóng ra ngoài, họ có 5 giây để dẫn bóng lại vào trong khu vực vòng cung và quay lưng về phía rổ. Nếu không thực hiện được trong thời gian quy định, theo luật bóng rổ 3×3, đội đó sẽ bị coi là phạm luật.

Luật phá bóng: Sau khi đội tấn công thực hiện thành công pha ném trúng rổ. Nếu vận động viên đội tấn công bắt được bóng, vận động viên đó có thể tiếp tục thực hiện pha ném rổ khác. Nếu không bắt được bóng, vận động viên đội phòng thủ sẽ chuyền bóng cho đồng đội và tiếp tục trận đấu.

Thay người

Quá trình thay người được diễn ra trong thời gian bóng ‘chết’, khi đồng hồ thi đấu tạm dừng hay. Việc thay người được thực hiện ở phía sau đường biên ngang, đối diện bảng rổ. Hai vận động viên đổi vị trí phải tạo tín hiệu thông báo thực hiện thay người bằng hành động tiếp xúc cơ thể giữa 2 người. Việc thay người không cần thiết phải báo với trọng tài.

Hội ý

Mỗi đội có 2 lần hội ý trong hiệp đấu chính, thời gian hội ý không quá 30 giây. Thời điểm được hội ý là khi đồng hồ đếm ngược thời gian thi đấu dừng lại ở 6 phút 59 giây và 3 phút 59 giây.

Quy định sử dụng IRS trong luật bóng rổ 3×3

IRS (Hệ thống xem lại tình huống trận đấu) được áp dụng trong những trận đấu bóng rổ chuyên nghiệp gần đây nhằm hỗ trợ trọng tài trong trường hợp có khiếu nại từ cầu thủ hoặc huấn luyện viên. Hệ thống IRS được sử dụng và quy định trong cả luật bóng rổ 5×5 và luật bóng rổ 3×3. Trong luật bóng rổ 3×3, IRS sẽ sử dụng khi:

• Tỷ số hoặc đồng hồ bấm giờ hiện thị sai ở bất kỳ thời điểm nào trong trận đấu.
• Bóng đã rời khỏi tay vào pha ném rổ cuối khi dừng đồng hồ hay chưa.
• Pha ném rổ  được tính 2 điểm hay 1 điểm.
• Bất kỳ tình huống nào xảy ra trong 30 giây cuối của thời gian thi đấu chính thức/ hiệp phụ.

Bài viết đã trình bày những điều cơ bản bạn cần biết về kích thước sân bóng rổ 3×3, tiêu chuẩn bóng thi đấu, thể thức cũng như là luật bóng rổ 3×3. Hy vọng bài viết trên giúp bạn hiểu thêm về bóng rổ 3×3.